خیاطی Tailoring
در این مرحله بعد از انجام اقدامات مرحله ارزیابی ، مربی باتوجه به زمان آموزشی در دسترس ، مکان آموزشی و تجهیزات موجود ، همچنین با توجه به دسته بندی مخاطبان ، اقدام به customize یعنی اختصاصی یا سفارشی کردن محتوای بسته آموزشی با شرایط فوق الذکر می نماید .
این اقدام در اصطلاح به Tailoring یا خیاطی نیز معروف است . همانطورکه یک خیاط ماهر از پارچه های موجود و ابزاری که در دست دارد بهترین لباس را برای مشتری خود تهیه میکند ، مربی نیز ، بهترین مطالب آموزشی را با مناسب ترین شیوه آموزشی ممکن در اختیار مخاطبان خود قرار می دهد.
دراین مثال انواع پارچه برای خیاط در حکم کل محتوای بسته آموزشی برای مربی و ابزار قیچی و نخ سوزن و متر برای خیاط در حکم تکنیکهای چهارگانه مدلSHEP است که مربی باید با تسلط به این مهارتها، از کل بسته آموزشی ، طرح درسهایLesson plan مناسبی را برای گروه های هدف آموزشی خود طراحی نماید. لذا لباس تولید شده توسط خیاط در حکم طرح درس تولید شده توسط مربی است .
بعد از این مرحله ، نوبت انتخاب شیوه مناسب آموزشی جهت ارایه مطالب می باشد.
تجربه ثابت کرده است ، که هر یک از شیوه های آموزشی به تنهایی مزایا و محدودیتهایی دارند ، از این رو غالبا بکارگیری مجموعه از شیوه های آموزشی مفیدتر بوده و اثر بخشی بیشتری به همراه خواهد داشت.
برای نوشتن طرح درس، مربیان SHEP ،باید کل محتوای بسته آموزشی را با توجه به ویژگی های مخاطبان به سه قسمت :
- مواردی که مخاطبان باید بدانند (Must to know)
- مواردی که مخاطبان بهتر است بدانند (Better to know)
- مواردی که مخاطبان خوب است بدانند (Nice to know)
تقسیم نمایند و با توجه به نوع محتوای آموزشی و زمان در دسترس،مکان و ابزار کمک آموزشی موجود ، شیوه آموزشی مناسب را انتخاب نمایند.
از جمله شیوه های آموزشی می توان به سخنرانی، پرسش و پاسخ ، قصه گویی،ایفای نقش، مشاوره، نمایش عملی، بحث گروهی و .... اشاره کرد.( ضمیمه شیوهای آموزشی در مدل SHEP )
مربیان در ارایه آموزش های خود همیشه باید نکات زیر را رعایت نمایند :
- آمادگی قبلی از نظر تدارکات پذیرایی،ابزار تهیه عکس و فیلم ، جوایز (درصورت وجود) و پمفلتهای آموزشی.
- قبل از شروع آموزش ، چیدمان ساختار کلاس مطابق با شیوه آموزشی مورد نظر(بحث گروهی، سخنرانی، پرسش و پاسخ و ...) مرتب شود.
- قرار دادن وسایل کمک آموزشی ، وسایل نمایش عملی و .... در معرض دید همه مخاطبان کلاس.
- قبل از شروع کلاس، کنترل سالم و آماده کار بودن وسایل کمک آموزشی اعم از اورهد، دیتاپروژکتور،کامپیوتر ، پوینتر لیزری و ...)
- تکمیل لیست حضور و غیاب توسط مخاطبان.
- به حداقل رساندن موانع محیطی از جمله سر و صدای بیرون ، با بستن درب و پنجره ها . کم نور نمودن محیط کلاس جهت رویت بهتر تصویر اسلایدها روی پرده .
- یخ شکنی یا ایجاد احساس خودمانی مربی با مخاطبان. در ابتدای جلسه مربی با حالت صمیمی و توام با لبخند خود را معرفی کرده و از به دنبال او مخاطبان نیز به معارفه خود میپردازند( بسته به میزان وقت در دسترس)
- توزیع پرسشنامه های پیش آزمون و جمع آوری آنها بعد از تکمیل مخاطبان در عرض 10 دقیقه ، جهت ارزیابی اطلاعات اولیه مخاطبان.
- نشان دادن صداقت مربی از همان ابتدای جلسه آموزشی با لحن گفتار، و بیان اهداف ، نیازها و نگرانی ها و ...
- عدم کوچک شمردن و یا بزرگنمایی اهمیت موضوع آموزش مورد نظر. لزوم ارایه مطالب طبق کتاب راهنمای آموزشی.
- نداشتن دید و نگاه از بالا به پایین نسبت به مخاطبان.
- توزیع برگه های پرسش و پاسخ به مخاطبان و توضیح نحوه پاسخ به پرسشها در پایان جلسه آموزشی.
- اداره کلاس به صورت تعاملی و مشارکتی.
- وجود انسجام در ارایه مطالب.
- استفاده مناسب ازحرکات دست و بدن(نه زیاد و نه کم) و بهره مندی از همه حواس برای ارایه آموزشMulti-sensory instruction .
- استفاده از پوینتر برای تفهیم بیشتر با اشاره به تصاویر،نمودارها،نکات مهم و .... در زمان مناسب و حین ارایه مطالب .
- رعایت و پیروی از دستورالعملهای کتاب راهنمای آموزشی.
- حفظ ارتباط چشمی مربی با مخاطبان.
- منعطف و صبور بودن.
- سعی به ایجاد همدلی Empathy با مخاطبان ، نه همدردی Sympathyو نه بی تفاوتی Apathy
- درگیر نمودن مخاطبان در اداره کلاس .
- ادای کلمات بصورت شفاف ،بلند و واضح
- استفاده از لحن زیر و بم موزون در حین ارایه مطالب برای جلوگیری از یکنواختی کلاس و ایجاد خستگی در مخاطبان.
- تشویق مخاطبان به مشارکت با طرح سوالات موجود در پکیج آموزشی.
- نوشتن مطالب بصورت واضح ، بزرگ و خوانا در روی وایت برد.
- عدم اشاره به فرد خاص در پاسخ به سوالات و تشویق مخاطبان برای پاسخ داوطلبانه
- مدیریت پاسخهای مخاطبان ، طوریکه از اول تا آخر کلاس یک یا دو نفر ثابت به سوالات پاسخ ندهند.
- رعایت توالی منطقی موضوعات، طبق کتاب راهنمای آموزشی و طرح درس تهیه شده توسط مربی.
- برقراری ارتباط مفهومی بین پارتهای اسلایدها درحین آموزش.
- اشاره به تصاویر و نمودارهای روی اسلایدها، دقیقا در زمان مورد نظر. نه زودتر و نه دیرتر از آن.
- مدیریت زمان کلاس آموزشی.
- جلوگیری از پرت شدن حواس مخاطبان در کلاس.
- نگهداری تمرکز مخاطبان به موضوع مورد بحث در کلاس
- مدیریت مناسب، در صورت بروز سوالات نابجا و نامناسب از طرف مخاطبان. مانند بیان : سوال خوبی مطرح کردید ولی اگر اجازه دهید پاسخ آن را در آخر کلاس عرض کنم، یا اینکه ، نظر خود شما در این رابطه چیست؟ و ...
- اجتناب از بحث و جدل با مخاطبان
- عدم گذاشتن دست ها در جیب حین آموزش .
- ارایه پمفلت آموزشی در آخر کلاس ، جهت تثبیت آموزشهای ارایه شده.
- دریافت پس خوراند از کلاس و اطمینان از قابل فهم بودن مطالب برای مخاطبان .برای این کار وقتی مربی به مخاطبان نگاه میکند، در صورت درک آموزش های ارایه شده ، مخاطبان به نشانه فهمِ مطالب، سرشان را به نشانه تایید تکان میدهند !
- در صورت لزوم ، اصلاح شیوه آموزش و تغییر در سرعت،لحن و .... با توجه به شرایط مخاطبان .
- دقت به میزان کشش مخاطبان و مقدار خستگی آنها و اختصاص فرصتهایی برای تنفس.
- استفاده هنرمندانه مربی از نظرات ارایه شده مخاطبان برای رسیدن به اهداف آموزشی
- جمع بندی مطالب در پایان جلسه .
- جمع آوری برگه های پرسش و پاسخ و جواب به سوالات و ابهامات مخاطبان در پایان جلسه .
- مستند نمودن برگزاری کلاس با تهیه عکس و فیلم و ...
- تهیه گزارش جلسه آموزشی در اولین فرصت و ارسال آن به مراجع بالاتر و سایت مدل SHEP جهت بهره مندی سایر مربیان از تجربه های موفق.